ТАРИХИ ДИСКУРС ЖӘНЕ АЛЛЮЗИЯ

Аңдатпа

Аллюзия мәселесі төңірегінде әлемде көптеген зерттеулер жүргізілді және әлі де өзектілігін жойған жоқ. Аллюзия өте күрделі, әрқилы, көркем мәтінде берілу жолдары әртүрлі. Тарихпен тығыз байланысты. Яғни, көркем мәтінде тарихи деректерге жанама меңзеу арқылы көрініс табады.  Бұл мақалада тарихи дискурс категориясы мен аллюзияның ерекшеліктері мен тарихи фактілердің көркем мәтінде интерпретациялануы қарастырылады.

Ғалымдар аллюзияны зерттеуде оның атқаратын қызметіне, типологиясы мен түрлеріне, өзіндік ерекшеліктеріне мән береді. Тарих пен аллюзияны өте тығыз қарым-қатынаста қарастыратын болсақ, онда көркем мәтіндегі тарихи дискурстың көркем шығармада берілуінде аллюзияның өзіндік орны пайда болатыны айқын. Бұл жұмыста М.Мағауинның «Қыпшақ аруы» шығармасы мәтініндегі тарихи жазбалар ғылыми-тарихи, қоғамдық-саяси, көркем-тарихи, мәдени дискурстар шеңберінде салыстырмалы түрде талданады. Тарихи-көркем мәтіннің тарихи санаға әсері зерделенеді. Мақалада дискурсқа қатысты Н.Фатеева, A.H. Pasco, J.Weixlmann, А.Г.Мамаева, A.Pelttari, А.С.Адилова сынды ғалымдардың еңбектері басшылыққа алынған. Аллюзия мен тарихи дискурс байланысының ерекшеліктерін анықтауға талпыныстар жасалады. Зерттеу барысында салыстыру, салыстыру-талдау, интерпретациялық, семантикалық, әдістері қолданылды.