ҚАЗАҚ ЖӘНЕ ТҮРІК ХАЛЫҚТАРЫНДА БОСАНУ РИТУАЛДАРЫ ЖӘНЕ ӘЙЕЛДІҢ РӨЛІ

Аңдатпа

Бұл мақала әлемге жаңа өмірді әкелудің қасиетті процесіне қатысты дәстүрлердің, әдет-ғұрыптардың және наным-сенімдердің қыр сырын ашып, қазақ мәдениетіндегі босану рәсімдерінің әсерлі әлеміне тереңірек үңіледі. Этнографиялық зерттеулерге, тарихи деректерге және информанттармен сұхбаттарға сүйене отырып, бұл зерттеу қазақ және түрік қауымдастығындағы туу рәсімдерінің маңызы мен эволюциясын жан-жақты зерттеуді көздейді.

Мақала қазақ қоғамының мәдени контекстін белгілеуден басталады, отбасына, қоғамға, рухани байланысқа деген терең тамырлы құрметті атап көрсетеді. Ол қазақ тектілігін мәңгілік етудегі туудың іргелі рөлін және оның қоғамның әлеуметтік құрылымына әсерін көрсетеді. Сонымен қатар, мақалада бұл салт-жоралардың тарихи бастауларына тереңірек үңіліп, олардың тамырын ежелгі көшпелілердің дәстүрлерінен және ислам мен жергілікті анимистік наным-сенімдердің өзара байланысынан сараланады. Босануға дейінгі дайындықтан бастап, нақты босану процесіне дейін және босанғаннан кейінгі тәжірибемен аяқталатын туу рәсімдерінің әртүрлі кезеңдерін мұқият қарастырады. Әрбір кезеңдегі әйел босануының символдық мәні, акушерлер, ақсақалдар және отбасы мүшелері сияқты негізгі тұлғалардың рөлдері тұрғысынан қарастырылады.