Ғ. МҮСІРЕПОВ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ МӘТІНДІ КӨРКЕМДІК ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ЧЕХОВ ПРИНЦИПТЕРІ

Аңдатпа

Осы мақала шеңберінде А.П. Чехов мәтінін көркемдік ұйымдастыру қағидаттары, олардың атақты қазақ жазушысы Ғ.М. Мүсіреповтің шығармашылығына әсері зерттеледі. Мақала авторлары А.П. Чеховтың шығармашылығындағы мәтінді көркемдік ұйымдастыру принциптерінің негізгі ерекшеліктерін анықтайды. Ғ.М. Мүсіреповтің шығармаларына тән мәтінді көркемдік ұйымдастыру қағидаттарының негізгі ерекшеліктерін қарастырады. Мақалада екі жазушының шығармаларына семантикалық және салыстырмалы-салыстырмалы талдау жасалады, соның негізінде авторлар жазушылардың шығармаларындағы негізгі «байланыс нүктелерін» ажыратады. Мәтінді көркемдік ұйымдастыру принциптері ұғымына жүгінетін авторлар келесі категорияларды зерттейді: жазушылардың көркемдік әлемінің негізгі ерекшеліктері, шығармалардың сюжеттік-композициялық құрылысы, лексикалық-семантикалық, бейнелеу және экспрессивті құралдарды қолдану, сонымен қатар көркем мәтіндерді кеңістіктік-уақытша ұйымдастырудың ерекшелігі. Бұл санаттар бүкіл көркем шығарманың ішкі формасын құрайды. Зерттеу әдістемесі салыстырмалы, салыстырмалы-типологиялық, сондай-ақ семантикалық зерттеу әдістерінің принциптеріне негізделген. Мақала авторлары Қазақстандағы А.П. Чеховтың шығармашылығын қабылдау мәселесін қозғайды. Бүгінгі таңда ұсынылған тақырып салыстырмалы түрде аз зерттеуге арналған, сондықтан бұл мәселе жан-жақты зерттеуді және қарастыруды қажет етеді. Шығармашылықты басқа мәдениеттің тасымалдаушылары тұрғысынан қабылдау, Қазақстанның ұлттық әдебиетімен салыстырғанда, ұлы орыс жазушысы шығармашылығының жаңа қырларын бөліп көрсетуге және зерттеуге мүмкіндік береді. Бұл зерттеудің бірегейлігі А.П. Чехов пен Ғ.М. Мүсірепов мәтіндерін көркемдік ұйымдастыру принциптеріне жүйелі талдау жүргізу болып табылады, оларды салыстыру болып табылады. Зерттеу барысында алынған нәтижелер «Қазақстандағы А.П. Чеховтың шығармашылығын рецепциясы» диссертациялық зерттеу аясында пайдаланылатын болады.